Vliegtuigbergingen Hallum en Holwert 2024

Leemans Speciaalwerken, is ingeschakeld om de vliegtuigwrakken die in de Tweede Wereldoorlog zijn neergestort, te bergen. Dit brengt niet alleen waardevol historisch materiaal naar boven, maar biedt ook troost aan de nabestaanden van de omgekomen piloten, zelfs na zoveel jaren. Voor de familie van de Duitse piloot Georg Wilhelm, die op 16 juli 1943 met zijn Messerschmitt in het Noarderleech bij Hallum neerstortte, was de berging een emotioneel moment. Zij waren aanwezig op de crashsite om de start van de berging bij te wonen.

De Messerschmitt BF 109 was een Duits jachtvliegtuig dat in een duikvlucht terechtkwam, vermoedelijk door een stuurfout van de toen 21-jarige piloot Wilhelm. Na zijn fatale crash bleef het wrak achter in het drassige gebied, dat door de Duitsers als veldgraf werd gemarkeerd. De berging door Leemans is de eerste fysieke handeling sinds het neerstorten van het toestel en heeft zowel historische als menselijke waarde.

Leemans Speciaalwerken: uw basis voor een gezonde en veilige bodem

Explosieven

Leemans Speciaalwerken: uw professionele partner voor het opsporen en veiligstellen van explosieven.

Archeologie

Starten uw opsporings­werkzaamheden? Laat Leemans Speciaalwerken eerst een historisch vooronderzoek uitvoeren.

Vliegtuigberging

Gespecialiseerd in het bergen van vliegtuigwrakken.

Bekijk video

Milieu

Leemans Speciaalwerken is innovatief inzetbaar op projecten waarbinnen meerdere disciplines in kwetsbare gebieden van toepassing zijn.

Leemans weet wat zich onder het oppervlak afspeelt:
Multidisciplinaire bodemwerkzaamheden onder één dak

In het verleden hebben vele gebeurtenissen plaatsgevonden die ingrijpende veranderingen te weeg hebben gebracht in onze leefomgeving, denk hierbij aan bombardementen waarbij nog niet alle explosieven zijn geëxplodeerd. Wij brengen deze nauwkeurig in kaart en passen deze natuurgetrouw aan. Leemans Speciaalwerken beheert alles wat zich onder het water- en bodemoppervlak afspeelt.

Analyseren én aanpassen

Onze specialisten brengen alle bodemgerelateerde bewegingen uit het heden en verleden in (GIS) kaart. Vervolgens worden de wensen van de opdrachtgever door onze specialisten natuurgetrouw uitgevoerd.

Op deze site maakt u in vogelvlucht kennis met onze diverse disciplines.

Ervaringsdeskundig en multidisciplinair

  • Gespecialiseerde specialisten met ruime praktijkervaring.
  • Meer dan 35 jaar in het opsporen en veiligstellen van explosieven.
  • Gespecialiseerd historisch onderzoek naar specifieke gebieden.
  • Advies en uitvoering archeologische opgravingen.
  • Gelijktijdige uitvoering meerdere disciplines onder één dak.
  • Eigen gespecialiseerd materieel.

Opsporen en veiligstellen van explosieven

De Nederlandse bodem telt een groot aantal niet geëxplodeerde explosieven. Deze explosieve erfenis uit de Tweede Wereldoorlog vormt een bedreiging voor zowel mens, flora en fauna.

Historisch onderzoek

Een gedegen uitgevoerd historisch onderzoek zal mede bepalen of een gebied verdacht is op de aanwezigheid van explosieven. Wanneer deze wordt uitgevoerd volgens de WCS-OCE geeft deze de juiste richtlijnen aan hoe om te gaan met de grond roerende werkzaamheden binnen het projectgebied. Leemans Speciaalwerken biedt, als oudste bedrijf in Nederland op het gebied van explosieven , twee cruciale zaken: deskundige ervaring én het materieel om explosieven zelfstandig of in samenwerking met één van de Explosieven Opruimingsdiensten op te sporen en veilig te stellen.

Detectie en benadering

Na het bepalen van een passende detectie methode voor het projectgebied verkrijgt men, na het uitvoeren van een detectie, een lijst van verdachte objecten binnen het projectgebied. De methodieken zijn onder andere afhankelijk van de plaatselijke omstandigheden. Afhankelijk van het project wordt bepaald of en welke objecten benaderd moeten worden om vast te stellen of het explosieven betreft.

Benadering

Onze ervaring leert dat explosieven zich vaak op verschillende dieptes in de bodem bevinden. Met behulp van metingen, bodemonderzoek en detectie brengen wij de locatie in kaart.

Professionele Veiligstelling

Gaat het inderdaad om een explosief? Dan stelt Leemans Speciaalwerken deze vervolgens veilig door opslag in een speciale munitie-opslagrunit die Leemans Speciaalwerken zelf heeft ontwikkeld in samenwerking met TNO.

Verantwoorde vernietiging

Na opslag maakt de EOD de opgeslagen explosieven onschadelijk. Het is vanzelfsprekend dat het opsporen, identificeren en veiligstellen van explosieven met grote zorgvuldigheid moet plaatsvinden.

Archeologie: van vooronderzoek tot het daadwerkelijke opgraven

De wetgever is onverbiddelijk: bouwactiviteiten moeten op schone grond plaatsvinden. Niet alleen milieutechnisch, maar ook vrij van onverwachte archeologische vondsten. Water- en bodemonderzoek van Leemans Speciaalwerken inventariseert in een vroegtijdig stadium welke eventuele ‘bodemschatten’ van invloed kunnen zijn op de planontwikkelingen en bouwwerkzaamheden. Leemans Speciaalwerken is ook uw ervaren partner voor archeologisch bureauonderzoek. Dit onderzoek voeren wij uit in combinatie met een OCE-gecertificeerd historisch vooronderzoek.

Leemans biedt een totaalpakket aan van advisering en uitvoering bij archeologische opgravingen. Het is ook mogelijk om dit te combineren met meerdere disciplines waaronder milieu en explosieven. Voor deze werkzaamheden is Leemans gecertificeerd en als zodanig ingeschreven bij het SIKB. Zo voeren we alle voorbereidende bodemroerende werkzaamheden uit onder één dak waardoor de opdrachtgever niet afhankelijk is van meerdere agenda’s maar direct communiceert en het project overzichtelijke en beheersbaar houdt.

Opsteller van normstellende handreiking SIKB

Inmiddels heeft Leemans Speciaalwerken veel aantoonbare ervaring opgedaan met betrekking tot onze gespecialiseerde werkzaamheden in combinatie met archeologie, OCE en Milieu. Bijvoorbeeld bij de opgraving van fort Knotsenburg te Nijmegen en het munitiedepot te Apeldoorn. Op basis van die ervaring schreven wij de handreiking voor het SIKB voor hoe verantwoord en veilig om te gaan met de samenloop van archeologie en explosievenopsporing. Deze normstellende handreiking omschrijft hoe deze werkzaamheden in de praktijk moeten worden toegepast in de bovengenoemde disciplines.

Bureauonderzoek

Leemans Speciaalwerken is uw ervaren partner voor een archeologisch bureauonderzoek.

Programma van Eisen

Vervolgens vormen de verkregen resultaten de input voor een Plan van Eisen, als startpunt voor de uitvoering. Wij kunnen dit voor u laten samenvallen met de bovengenoemde disciplines.

Archeologie

Op basis van proefsleuven of boringen bepalen onze specialisten of er archeologische sporen zijn vast te stellen op basis van het bureauonderzoek.

Bergen van vliegtuigwrakken

Leemans geeft advies in complexe vliegtuigbergingen aan verschillende internationale overheidsinstanties. Leemans Speciaalwerken is het oudste bedrijf in Nederland met betrekking tot UXO, explosieven onderzoek en het bergen van vliegtuigwrakken uit de Tweede Wereldoorlog. Helaas komt het ook regelmatig voor dat er vermiste militairen aanwezig zijn in het wrak. Leemans heeft bijna veertig jaar ervaring in het opsporen en bergen van deze stoffelijke resten welke word uitgevoerd samen met het Ministerie van Defensie. Het terugbrengen van vermiste militairen staat bij Leemans op de hoogste prioriteit en wij zien het als een erezaak voor de betrokkenen om hier zoveel mogelijk in bij te dragen met onze specialistische kennis.

 

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er in Nederland duizenden vliegtuigen neergestort. Deze toestellen waren voorzien van diverse wapens en bommen. In vele gevallen zijn deze nog steeds op de crash locatie aanwezig. Helaas betreft dit ook soms stoffelijke resten van bemanning. Deze munitie is daardoor explosiegevaarlijk. Daarnaast zorgen brandstof en andere vloeistoffen uit het neergestorte vliegtuig ook nu nog voor bodem- en grondwatervervuiling.

Complexe vliegtuigbergingen

Leemans is gespecialiseerd in het veilig stellen van de explosieven en vooral ook de mogelijk aan te treffen stoffelijke resten van vermiste militairen. Beide zaken geven wij de hoogste mogelijke aandacht. Dit doen wij in samenwerking met Defensie op een hoogwaardig en vooral veilig niveau. Leemans heeft al meer dan vijfendertig vliegtuigwrakken geborgen. Uiteraard geeft Leemans de allerhoogste prioriteit aan het terugbrengen van vermiste militairen die wij mogelijk in of om de vliegtuigwrakken aantreffen.

De begrafenisplechtigheid van de vier RAF bemanningsleden van een Halifax laat zien waar het ons om te doen is, lest we forget.

Bloemenceremonie berging nabij Breezanddijk 2023

Ceremonie R5682 Warten

Milieu: interdisciplinaire inzetbaarheid binnen kwetsbare gebieden

Zoals de wetgever bepaalt met haar voorschriften voor milieu en natuurbehoud, moet bouwen en herstel van gebieden in Nederland plaatsvinden op schone grond. Een schone bodem en schoon water vormen letterlijk de basis voor onze flora en fauna. Milieukundig bodemonderzoek is dan ook een prominente tak van sport van Leemans Speciaalwerken.

Opdrachtgevers zetten Leemans Speciaalwerken steeds vaker in op projecten waarbinnen meerdere disciplines binnen kwetsbare gebieden van toepassing zijn. Denk bijvoorbeeld aan projecten binnen waterrijke locaties en Natura2000 gebieden. Het laatste is een groot Europees netwerk van beschermde natuurgebieden met als doel het beschermen van de biodiversiteit in de Europese Unie.

Overzichtelijk en beheersbaar

Op basis van de door Leemans Speciaalwerken geregisseerde combinaties in uitvoer, van bijvoorbeeld archeologie, ecologie en milieu, blijft het project in kwestie overzichtelijk voor de betrokken partijen, maar bovenal beheersbaar. Onverwacht aangetroffen vervuilingen tijdens de uitvoering zetten wij direct om in aangepaste werkzaamheden. Uiteraard altijd in goed overleg met de opdrachtgever.

Grondstromen

Leemans Speciaalwerken heeft van oudsher grote deskundigheid in grondstromen. Projecten met diverse verplaatsingen van grond moet altijd voldoen aan het Besluit Bodem Kwalliteit (BBK) en de Wet Bodem Bescherming (WBB). Jammer genoeg speelt vervuiling hierbij steeds vaker een grote rol. Wij weten door onze ervaring de meest ingewikkelde projecten nauwkeurig en inzichtelijk te beheersen. De ervaring die Leemans Speciaalwerken heeft, ligt op het gebied van natuuromgevingen, het spoor, het wegennet, luchthavens, waterwerken en saneringsgebieden.
Wij denken oplossingsgericht mee en kunnen met eigen materieel multidisciplinair optreden. Zowel op regiebasis als in de volledige uitvoering van een project.

Waterwerkzaamheden in
ecologische risicogebieden

Leemans Speciaalwerken voert diverse waterwerkzaamheden uit met het zelfstuwend werkschip BISAM. Dit heeft zowel detectieapparatuur als benaderuitrusting aan boord. Bedoeld om tijdens uitvoerende onderhoud­werkzaamheden op het water een onverwacht aangetroffen object, zoals een explosief, direct veilig te stellen. Het waterproject in kwestie op onze rivieren of de Waddenzee ondervindt daardoor zo min mogelijk hinder én is veilig te continueren. Wij werken hiervoor nauw samen met de beheerder van deze wateren, vaak de Waterschappen of Rijkswaterstaat.

Ecologie:
gerichte risicoreductie

Leemans zet een speciaal team in voor onderhouds­werkzaamheden onder diverse omstandigheden binnen ecologische risicogebieden. Zoals gebieden die vallen onder Natura2000 en binnen het hoogwater­beschermings­programma voor het beheer van de dijken in Nederland. Samen met de opdrachtgever en een ecoloog stelt Leemans een ecologisch beheerplan op voor het gebied in kwestie. Dit beheerplan ontwikkelt Leemans op basis van de behoeftes van de opdrachtgevers zoals Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten.

Inventariserend
met infra

Veel Nederlandse gebieden waar grondroerende werkzaamheden plaatsvinden, krijgen te maken met de bovenvermelde door Leemans beheerste disciplines. Om deze projecten zo min mogelijk hinder te laten ondervinden van deze werkzaamheden, kiezen wij er vaak voor deze in combinatie uit te voeren. Op verzoek van opdrachtgevers leggen wij ondergrondse infra, zoals kabels en leidingen, na detectie met Ground Penetrating Radar of andere detectiesystemen of andere detectiesystemen zoveel mogelijk graafschadevrij bloot. Dit realiseren wij door de inzet van onze computer­aangestuurde kranen.

Kwalificaties: de praktijk geborgd op papier

Samenwerken met overheden

Zekerheid

Referenties

Leemans Speciaalwerken is volledig gecertificeerd voor al haar genoemde disciplines, van ISO 9001-certificaat tot en met beide versies van het VCA**-certificaat. Tevens is Leemans gecertificeerd conform BRL 7001 + 7003, BT Railinfrastructuur en voor de BRL 7510.

Door de jarenlange expertise en haar professionele inrichting is Leemans Speciaalwerken in staat om overheden in binnen- en buitenland te voorzien van een snelle interventie bij risicovolle projecten en calamiteiten.

Leemans Speciaalwerken beschikt voor het uitvoeren van opsporingswerkzaamheden over een doorlopende speciale Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering. Daarnaast zijn er diverse doorlopende verzekeringen tegen detonatieschade, evenals persoonlijke ongevallenverzekeringen.

Contact

Contact opnemen

+31 (0)546 - 55 95 00